HANDE ATILGAN / ANKARA – Merkezi sinir sistemini etkileyen ve pek çok fiziksel-psikolojik rahatsızlığı tetikleyen metamfetamin bağımlılığının Türkiye’deki son durumunu inceleyen Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı, dikkat çeken tespitler yaptı. Sokaktaki adı, met, ateş, buz olan Metamfetamin uyuşturucusuna ilişkin Narkotik, 2018’de genel hatları ile 77 sorudan oluşan bir anket çalışması başlattı. Yapılan çalışmaya ilişkin hazırlanan raporda uyuşturucu kullanımı ve suçlarında “erkek egemen” bir tablonun öne çıktığına işaret edilirken, “Ancak metamfetamin kullanıcılarında kadınların oranının diğer madde kullanıcılarına göre yüksek olduğu görülmektedir” denildi.
Eğitim düzeyi düşük
Bu grubun ortak özellikleri arasında ise “Metamfetamin kullanıcılarında ortalama başlama yaşı diğerlerine göre daha yüksektir. Bu grupta göze çarpan bir diğer nokta da iş durumu itibarıyla ‘işim yok çalışmıyorum/geçimimi başkaları sağlıyor’ diyenlerle, özellikle işçi, inşaatçı ve esnaf meslek gruplarındaki oranların yüksekliğidir. Başlama nedenlerinde ‘aile içi sorunlar’ ile kullanım sürecinde ‘aile ilişkilerim bozuldu’ diyenlerin oranı çok yüksektir. Diğer maddelerde uyuşturucu suçlarına karışanların eğitim düzeyi düşüktür. ‘Metamfetamin’ kullanıcılarında ise eğitim düzeyinin diğer madde kullanıcılarına oranla daha da düşük olduğu söylenebilir” ifadeleri öne çıktı.
‘Yetişkin eğitimleri önemli’
Metamfetamin kullanıcılarının, maddeye ulaşamadığında en çok diğer sentetik ecza ürünlerine yöneldiği belirtilirken, kullanım yerleri arasında ise kendi evinde kullananların sayısının azımsanmayacak seviyede olduğu görüldü. Maddeyi kendi evinde kullananlar arasında “aile fertleriyle birlikte yaşıyorum” diyenlerin oranı yüzde 78 olurken, önlem olarak “Aile fertleri ya göz yummakta ya farkında olamamakta ya da birlikte kullanmaktadır. Buradan yetişkin eğitimlerine daha fazla önem verilmesi gerektiği sonucu çıkarılabilir” denildi. Diğer madde kullanıcılarıyla kıyaslandığında metruk bina ve arabada kullananların oranının bu maddede daha fazla olduğu kaydedildi.
Ölümlerde oran artıyor
Çalışmaya göre; metamfetamin kaynaklı olay ve şüpheli sayıları ile ele geçirilen madde miktarlarındaki artış, doğrudan madde bağlantılı ölüm oranlarına yansıdı. Konuya ilişkin “Ülkemizde aşırı doz ölümlerin 941 olarak en yüksek görüldüğü 2017’de meydana gelen ölümlerde metamfetamin görülme oranı yüzde 7,8 iken; 270 ölümün meydana geldiği 2021’de bu oran yüzde 46,3 olmuştur. Tek başına metamfetamin kaynaklı ölümler 2017’de binde 3 iken; 2021’de yüzde 38,3’e çıkmıştır. Türkiye’de 2017’den bu yana ölüm sayıları düşerken, ölümlerde metamfetamin görülme oranının yükselmesi dikkat çekicidir” tespiti yapıldı.
81 ile yayıldı
2015’te 54 ilde tespit edilen maddenin, 2020 itibarıyla 81 ilde görüldüğü bildirilen çalışmada; 2016-2021 döneminde her geçen yıl metamfetamin yakalama miktarının arttığı bildirildi. 4 katla en keskin artışın yaşandığı 2020’deki miktar 4 bin 168 kilogram olurken, 2022’nin sadece ilk 7 ayındaki miktarın 2 kat artarak 8 bin 600 kilograma ulaşması dikkati çekti.
Yüzde 60 denedi
2021 yılında katılımcıların en az yüzde 63.9’unun “Hayatının herhangi döneminde en az bir kez uyuşturucu madde denediğini” ifade etmesi dikkat çekti. Ankete bu yıl 43 bin 452 kişi katılmıştı. Bu sayı; 2018’de 6 bin 143, 2019’de 21 bin 268, 2020’de 33 bin 56 olmuştu.