Türkiye, İran ve Rusya ortasında düzenlenen, “Astana Formatında Yedinci Üçlü Tepe Toplantısı” sona erdi.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin konut sahipliğinde, Tahran Milletlerarası Konferans Salonu’ndaki toplantıya, Reisi ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin katıldı.
Toplantının açılışında üç ülkenin önderi de konuşma yaptı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açılışta yaptığı konuşmadan satır başları şöyle:
Astana Platformu, aktif tahliller üretebilen ve bunların hayata geçirilmesi hedefiyle somut adımlar atabilen yegane teşebbüstür.
Milli güvenliğimize kast eden şer odaklarını Suriye’den söküp atmakta kararlıyız. Astana garantörleri olarak Rusya Federasyonu ve İran’dan beklentimiz, (Suriye’de terörle) uğraşta Türkiye’ye dayanak olmalarıdır.
PKK, PYD, YPG terörü hepimizin ortak sorunudur. Astana garantörleri olarak bugüne kadar sergilediğimiz işbirliğini sürdürerek bu maksatlara el birliğiyle ulaşacağımıza yürekten inanıyorum. Fakat Suriye’nin huzuruyla birlikte toprak bütünlüğü karşısındaki en kıymetli tehdit terör belasıdır.
Suriye halkına yapılacak en büyük güzellik, bölücü terör örgütünün (PKK, PYD, YPG) işgal ettiği topraklardan büsbütün sökülük atılması olacaktır. Bölgemizin geleceğinde bölücü teröre ve uzantılarına yer olmadığının kesin olarak anlaşılması gerekiyor.
PKK, PYD, YPG ögelerinin hudutlarımızdan en az 30 km öteye büsbütün çekilmesi vaktinde yapılan mutabakatların bir gereğidir. Lakin bu hala gerçekleşmemiştir. Tel Rıfat ve Münbiç terör yatağı haline dönüşmüştür. Terör örgütünün sığındığı bu limanları temizlemenin vakti esasen çoktan gelmiştir.
‘TOPLANTILAR SİSTEMLİ BİÇİMDE DEVAM ETMELİ’
(Suriye’de) Anayasa Komitesi’nin başarısızlığı Astana sürecinin başarısızlığı olarak görülmektedir. Komitenin süratle somut sonuçlar elde etmesi temin edilmeli. Bunun için de toplantıların tertipli biçimde, BM’in kolaylaştırıcılığında, BM merkezlerinden rastgele birinde düzenlenmesi sağlanmalıdır. Bugüne kadar düzenlenen sekiz toplantıdan maalesef istenilen sonuçların elde edilmediği de vakıadır.
Astana Süreci öncü rolünü kaybetmemeli, memleketler arası kamuoyuna sürecin ilerlediği gösterilmelidir. Bu gayeyle rejim nezdinde gereken telkinlerde bulunulmalıdır.
İdlib’de bugün izafi de olsa sükunet varsa, bu Astana Platformu’muzun bir başarısıdır. Alanda sükuneti koruma etmek ve bu bölgedeki 4 milyon Suriyeli’nin yaralarına merhem olmak bizlerin vazifesidir. İdlib’deki ateşkesin ihlal edilmemesi bu bakımdan değerlidir. Bilhassa sivilleri ve sivil yerleşim yerlerini amaç alan hücumlar siyasi tahlil eforlarımızı baltalıyor. Rejim kendi halkını bu üzere taarruzlarla öldürmek yerine içtenlikle siyasi sürece katılmalıdır.
‘1 MİLYON SURİYELİ’NİN GERİ DÖNÜŞÜ İÇİN HAZIRLIKLARIMIZ SÜRÜYOR’
Türkiye, 3,7 milyon Suriyeli kardeşimizi süreksiz olarak konuk etmektedir. Suriye ihtilafının meydana getirdiği insani krizin yükünü, maddi, manevi, toplumsal, toplumsal en fazla çeken ülke Türkiye’dir.
Suriyeli sığınmacıların ülkelerine istekli, inançlı ve onurlu geri dönüşleri de Astana sürecinin değerli gündem unsurlarından biridir.
Güvenlik ve istikrar sağlandığı takdirde Suriyelilerin kendi topraklarına geri döndüklerini memnuniyetle görüyoruz. Terörden temizlediğimiz bölgelere Türkiye’den 500 binden fazla Suriyeli geri döndü. 1 milyon Suriyeli’nin geri dönüşü için de hazırlıklarımız sürüyor.
Suriye’deki insani krizin yoğunluğu artarken memleketler arası topluluğun yardım ve dayanağı de zorunludur. Bu krizi biz çıkarmadık, külfetinin de yalnızca bizler tarafından yüklenilmesini beklemek adil değildir. İşte bu nedenle, milletlerarası toplumun yardımlarının ayrım gözetmeksizin ve artarak sürmesini temin etmek müşterek menfaatimizedir.
Siyasi tahlilde ilerleme ve dönmek isteyenlerin makûs muameleye maruz kalmayacaklarından emin olması geri dönüşler için temel teşvik ögeleridir.
REİSİ: ABD’NİN SURİYE’DEKİ GAYRİMEŞRU VARLIĞI İSTİKRARSIZLIĞA SEBEP OLUYOR
Öte yandan, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi de ülkesinin Suriye krizine siyasi tahlili ve bu hususta her türlü inisiyatifi desteklediğini belirtti. ABD’nin Suriye’deki “gayrimeşru” varlığının bu ülkede istikrarsızlığa neden olduğunu belirten Reisi, “İran, Suriye’yi daha güçlü formda desteklemeye devam edecektir. Güçlü petrol bölgelerini yağmalayan ABD mümkün olduğunca çabuk Suriye’den çekilmelidir” dedi.
Reisi, Suriye’yi istikrara kavuşturmanın tek yolunun, bu ülkenin ordusunun hudutlarda güçlü mevcudiyeti ve Esed rejiminin komşu ülkelerle iş birliği olduğunu savunarak, “Suriye hudutlarının ihlali terörle uğraşa yardımcı olmamıştır” tabirini kullandı. Reisi, Suriye’nin mukadderatının dış müdahale olmadan Suriye halkı tarafından belirlenmesi gerektiğini söz etti.
‘ULUSLARARASI TOPLUM MÜLTECİ KRİZİNİ ÇÖZME SORUMLULUĞUNU TAŞIYOR’
Reisi, Suriyeli mülteciler konusuna da değinerek, “Bu sorun çok değerlidir. Memleketler arası toplum, yerinden edilmiş Suriyeli mültecilerle ilgili krizi çözme sorumluluğunu taşıyor. Bu mevzuda yapılacak her türlü teşebbüsü destekleyeceğiz” diye konuştu.
Zirve sona erdikten sonra üç önderin de iştirakiyle ortak bir basın toplantısı düzenlendi. Toplantıda üç ülkenin de Suriye’deki tahlilin siyasi formda olması gerektiği konusunda hemfikir olduğu belirtildi.
(HABER MERKEZİ)