İZMİR – Maraş merkezli meydana gelen ve on binlerce insanın vefatına neden olan sarsıntıların akabinde Halkların Köprüsü Derneği Kurucu Lideri Prof. Dr. Cem Terzi ve beraberindeki sağlıkçı gönüllülerden oluşan takım, zelzele bölgesine gitti. Hatay’ın Samandağ ilçesine ilaç ve gerekli olan öteki tıbbi gereçleri ulaştıran grup, bölgedeki izlenimlerini aktardı. Terzi, uzun bir seyahatin akabinde Samandağ’a ulaştıklarını ve depremzedelerin kaldığı bahçe ve seralarda konakladıklarını belirtti.
‘UYUDUK VE SABAH ORTAÇAĞ KARANLIĞINA UYANDIK’
Bölgede 10 binden fazla artçı sarsıntı meydana geldiğini belirten Terzi, “Depremzedeler gerçek manada nasıl şartlarda yaşıyorlar bunu da deneyimleme imkânımız oldu” dedi. Bölgeye ulaştıkları günün sonraki sabahında getirdikleri gereçleri dağıtmak üzere çalışmalara başladıklarını ve zelzelenin birinci anından itibaren kurtarma çalışmalarını yürüten Samandağlı insanların kendilerine öncülük ettiğini anlatan Terzi, “Bize söylenen 48 saat boyunca hiçbir yardımın, arama kurtarmanın gelmediğiydi. Antakya ve Samandağ’a Kızılay’ın üçüncü gün geldiğini söylediler. Arama kurtarma gruplarının de iş işten geçtiği vakit geldiğini belirtiyorlar. Bir depremzede, ‘Biz uyuduk sabah Ortaçağ karanlığına uyandık’ dedi. Binalar yıkılmış, enkaz altındalar, karanlık ve imdat çığlığına kimse gelmiyor. Ve en berbatı bu kabul edemeyecekleri uzunlukta bir müddet devam ediyor. Bu nedenle çok sayıda vefatlar meydana geliyor. Birçok insanın donarak öldüğünü düşünüyorlar” diye konuştu.
‘YARDIMIN GECİKTİĞİNİ ZİRA UMURSANMADIKLARINI DÜŞÜNÜYORLAR’
İnsanların umursanmama psikolojisinde olduklarını söyleyen Terzi, “Çok önemli bir olumsuz psikoloji var. Bütün temaslarımızda yardımın çok geciktiğini zira umursanmadıklarını düşünüyorlar. Zati bu ülkenin ötekisi olduklarını, kimsenin onları öncelemediğini, onların varlığının bu ülke için güya bir sorun olduğunu bunu da zelzelede daha çok gördüklerini söz ediyorlar. Bu çok üzücü bir şey. Bu kadar ötekileştirilmiş hissetmeleri insanı yaralıyor. Burası etnik çeşitliliği olan çok özel bir bölge. Münasebetiyle sayıları az olduğu için bütün tarihi süreç ve bağlamda da kendilerinin bir aidiyet sorunu olmamasına karşın birinci sınıf vatandaş olarak görülmediklerini söylüyorlar” tabirlerini kullandı.
. Bölgenin etnik yapısına da değinen Terzi, şöyle devam etti:
“Bizim temas ettiğimiz insanların birçoğunun anadilinin Arapça olduğunu gördük. Sohbet ettiğimizde dedelerinin Suriye Lazkiye’den göç ettiklerini, birinci geldiklerinde çok sayıda Ermeni olduğunu lisana getiriyorlar. Tarımda yavaş yavaş Ermeni ailelerine ortakçı olduklarını, tehcir ile Ermeniler gittikten sonra da kendilerinin çiftçiliğe başladıklarını anlatıyorlar. Nusayrilerin kendine mahsus dini, kültürel özellikleri ve ritüelleri var. Hiçbir dişi hayvan yemiyorlar. Yalnızca erkek (öküz) eti yiyorlar mesela. Özel bir ömür kültürleri ve biçimleri var ve bunu muhafazaya çalışıyorlar. Arap Alevileri dışında Arap Hıristiyanlar var. Çok az sayıda Yahudi aile var. Vakıflı köyü ve etrafında olmak üzere çok az Ermeni aile var”
”BİZİM KÜLTÜRÜMÜZ YOK OLUR’ DİYE DÜŞÜNÜYORLAR’
İnsanların kültürlerinin yok olmasından korktuğunu lisana getirdiğinin de altını çizen Terzi, “‘Bu toprakları terk edersek bizim yerimize öbür insanları yerleştirirler, buranın nüfusunu büsbütün değiştirirler. Bizim kültürümüz yok olur’ diye düşünüyorlar. Bunu o kadar farklı insanlardan duyduk ki bu orada günlük hayatta çok konuştukları bir mevzu, ‘Bize ve kültürümüze ne olacak?’ sorusu. Bu Samandağ için de Antakya için de bu türlü. Çok önemli bir güvensizlik var. Bu güvensizlik yalnızca AK Parti hükümetinden kaynaklı değil merkezi idarelerin her vakit oraya üvey evlat muamelesi yapmalarından kaynaklı. Daima dezavantajlı olduklarını ve sarsıntıda de bu dezavantajın onlar açısından yok olma riski taşıdığını düşünüyorlar. Önümüzde çok şiddetli bir süreç var. Yine yapılanma probleminde insanların daha inançlı bir yere taşınması teklif edildiğinde kimse bunu istemeyecek. Bunu aşabilmenin tek yolu oradaki karar sisteminin yerele devredilmesidir. Demokratik ve iştirakçi sistemle kendi kararlarını kendileri verirlerse inançlı bir geleceği kurabilirler. Buradan oraya TOKİ göndererek değişim dönüşüm başlatmak imkansız” dedi.
. ‘ARADAN BİR AY GEÇMESİNE KARŞIN TOPARLANMA İSMİNE BİR ŞEY YOK’
Depremin televizyonda görüldüğünden çok daha büyük ve feci olduğunu aktaran Terzi, ortadan geçen vakte karşın bölgede hala gereksinimlerin devam ettiğini tabir etti. Terzi, “Aradan bir ay geçmesine karşın ne Samandağ ne de Antakya’da toparlanma ismine çok büyük bir şey yok. Kaos hala devam ediyor. Beşerler kendi başlarının dermanına bakmak zorundalar. Kimi yerlere çadırlar kurulmuş lakin hala enkazların tabanına kurdukları çadırlarda yaşayan beşerler var. Çadırla iş bitmiyor. Su, tuvalet, banyo, ısınma muhtaçlığı var. Hastaysanız tabibe nasıl ulaşacaksınız? Araç yok, toplu taşıma diye bir şey yok. Devletin kurumları da enkaz halinde” dedi.
Ölülerin kaydı ve kayıp insanların büyük bir sorun olmaya devam ettiğini söyleyen Terzi, “İnsanlar hala yakınlarını arıyorlar. Daima söylenen 40 bin meyyit var. Lakin meyyit sayısının bunun 10 katı olduğu söyleniyor. Sıkça bize söylenen şey buydu” dedi. Sıhhat hizmetine ulaşmanın güç olduğunu da belirten Terzi, hasta depremzedelere ulaşılarak sıhhat hizmeti ve gözetici sıhhat hizmeti verilmesi gerektiğini de söz etti.
‘YAŞAM ŞARTLARI İYİLEŞTİRİLMEDİĞİ TAKTİRDE HASTALIKLAR YAYILACAK’
Bölgede su, besin ve beslenme sıkıntısının da devam ettiğini tabir eden Terzi, “Kızılay ve İBB dahil olmak üzere yemek dağıtımı var. Lakin beşerler uzun kuyruklar halinde yemek almak için bekliyor. Bir depremzede için bu çok güçlü bir durum. Oturup bir bardak su içecek masa, bir yemek yiyecek ortam yok. Beşerler bu türlü mi beslenecek? Öbür yandan şeker hastaları, tansiyon hastaları var. Onların ne yiyeceği düşünülmüyor” diye konuştu. Salgın hastalıkların da arttığını belirten Terzi, “Uyuz, bit, ateşli ishal hepsi var ve bunların sayıları daha da artacak. Ömür şartları iyileştirilmediği taktirde hastalıkların yayıldığı şartlar ortaya çıkacak” dedi.
Herkesin sarsıntı bölgesine en az bir kere gitmesinin değerini de vurgulayan Terzi, son olarak şunları kaydetti:
“Ben herkesin oraya bir kez gitmesi gerektiğini düşünüyorum. Rant, makûs yöneticiler hepsiyle yüzleşmiş oluyoruz. Bunun koca bir kentin yok oluşuna mal olduğunu görüyoruz. Bu manada bir ayna üzere diyebiliriz. Yüzleşme için gerçek bir fırsat. Gerçek bir zihniyet ve hayat dönüşümüne karar verilmezse ülkenin geleceğini de görmüş oluruz. İstanbul’da ve İzmir’de de zelzele büyüklükleri bu türlü olacağına nazaran geleceğimiz 6’lı Masa falan değil. Geleceğimiz orada yok olan binlerce yıllık kenttir. İstanbul da, İzmir de bu türlü yok olabilir. Hepimiz bir gün Ortaçağ karanlığına uyanabiliriz. Şayet bugün uyanmaya karar vermezsek!”