Deprem anında gökyüzünde ortaya çıkan ışık huzmelerinin neden meydana geldiği merak konusu oldu. Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Ali Pınar tarafından daha evvelki yıllarda yapılan açıklamada, zelzele ışıklarının fay hareketleriyle alakalı olduğu söz edilmişti. Pekala zelzele ışığı neden olur? Zelzele anında ortaya çıkan ışık nedir? Sarsıntı olurken neden gökyüzünde ışık beliriyor? İşte ayrıntılar…
Deprem ışıklarının görünme vakti iki farklı küme altında sınıflandırılabilir.
Depremden çabucak evvel ya da birkaç hafta öncesinde beliren, genel olarak merkez üssüne yakın gözlemlenen zelzele ışıkları.
Deprem dalga dizisinin geçiş anı esnasında merkez üssüne yakın yerlerde meydana gelen ya da S dalgalarının geçişi anında merkez üssünden uzak yerlerde görülen zelzeleyle eşzamanlı oluşan ışıklar.
Deprem Anında Ortaya Çıkan Işıklar Nedir?
Deprem Araştırma Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Ali Pınar daha öncesinde yapmış olduğu bir açıklamada zelzele ışıkları hakkında, ‘Görülen o ışıklar yüzde 90’lık kısım dediğimiz sismik gücün ısıya dönüşme olayıdır.‘ sözlerine yer vermişti.
‘Bir fay üzerinde biriken sismik gücün yüzde 90’ı büsbütün ısıyla çıkar. O hareketle birlikte büyük ısı oluşmaktadır. Yalnızca geri kalan yüzde 10 sismik güçle açığa çıkar.’
Sismik Güç Nedir?
Yer kabuğunda yaşanan ani güç boşalımı esnasında meydana gelen dalgalanmalar sismik dalga olarak isimlendirilir. Yer kabuğunun altında ortaya çıkan bir zelzele ya da patlama anında çok büyük bir ölçü güç açığa çıkmış olur. Ortaya çıkan gücün bir kısmı faylanma ile birlikte kayaçların deformasyonu için kullanılır. Geri kalan kısmı, ortam özelliklerine bağlı olarak yer içerisinde elastik dalgalar halinde yayılmaya devam eder.
Sismik dalgalar, zelzelesi meydana getiren kırılma ve faylanma sebebiyle kaynaktan uzaklaşacak biçimde tüm istikametlere farklı çeşitlerde yayılır.
Deprem sırasında cisim ve yüzey dalgası olmak üzere iki dalga çeşidi ortaya çıkar. Cisim dalgaları tüm istikametlere gerçek yayılarak hareket eder. Yüzey dalgaları ise yerkürenin yüzeyinde paralel halde yayılmaya devam eder.
Deprem Olurken Neden Gökyüzünde Işıklar Beliriyor?
Deprem analistleri tarafından bu vakte kadar yapılan açıklamalarda, biriken gücün tümü sismik dalgalara dönüşerek farklı yansımalar yaratmadığı (ışık huzmesi gibi) durumda, ölçülen zelzelenin şiddeti hali hazırda yaşanan büyüklüğün 10 katı şiddetinde meydana gelebilir.