ANKARA – Millet İttifakı’nı oluşturan partiler, Maraş merkezli sarsıntıların yaralarının sarılması için uzun vadeli, kapsamlı ve somut tahliller öngören 58 unsurluk ortak kanun teklifi hazırladı. Teklif ile konutu yıkılan ya da ağır ve orta hasar gören vatandaşların tek konutu bedelsiz olarak devlet tarafından yapılacak, depremzedelere kira yardımı yapılacak, ödeme gücü kalmayan depremzedelerin kredi kartı ve tüketici kredisi borçlarının bir kısmı silinecek.
Meclis’te temsilcisi bulunan Millet İttifakı üyesi partilerden CHP Küme Başkanvekilleri Engin Altay, Özgür Özel, Engin Özkoç, ÂLÂ Parti Küme Başkanvekilleri Dursun Müsavat Dervişoğlu ve Erhan Usta, Demokrat Parti Genel Lider Yardımcısı ve Ordu Milletvekili Cemal Enginyurt, DEVA Partisi Genel Lider Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu ve Saadet Partisi Gençlik Kolları Genel Lideri ve Konya Milletvekili Abdülkadir Karaduman’ın imzasını taşıyan teklif TBMM Başkanlığı’na sunuldu.
‘AKP KALICI TAHLİL ÖNGÖRMÜYOR’
Depremin maliyetinin 100 ile 150 milyar dolar ortasında olmasının beklendiği, AK Parti iktidarının kapsamlı ve kalıcı tahliller üretmediğini ve zelzeleden kaynaklanan “ağır yaraların” sarılmasına dönük “istismar adımları attığı” tabir edilen teklifin münasebetinde, “Yetersiz ve eksik düzenlemelerle yaraların sarılması mümkün değildir. Zelzele sonrasında devleti yanında görememekten yakınan vatandaşlarımızın hayatlarını kolaylaştırıcı düzenlemeler yapılması yerinde olacaktır” denildi.
‘DEPREM BÖLGESİ GÜÇLÜ HALDE AYAĞA KALDIRILACAK’
Teklifte, Maraş merkezli sarsıntıların yaralarını sarmak ve bölgeyi daha güçlü bir biçimde ayağa kaldırmak, zelzele riski yüksek bölgeler ve vilayetler başta olmak üzere tüm Türkiye’yi sarsıntıya güçlü hale getirme maksatlı düzenlemeler öngörüldüğü tabir edilerek şunlar kaydedildi:
“Teklifimiz, vatandaşlarımızı mali açıdan telaş duymayacakları bir geçiş süreciyle gelir, üretim, toplumsal haklar, yatırım, istihdam, vergi, fatura, kira yardımı, güçlendirme takviyesi, mülk ve araç edinme konusunda rahatlatabilecektir. Bölgedeki haksız fiyat uygulamalarının önüne geçmek için cezai yaptırımları ağırlaştıracak, tarım ve hayvancılıktaki kayıpları gidermek, bölgedeki yatırımları sürdürmek ve bölgeyi ‘çekim merkezi’ haline getirmek, istihdamı artırmak ve göçü engellemek için yeni bir güçlü dayanak paketi içermektedir. Depremzede ailelerimizin temel muhtaçlıklarının problemsizce karşılanması için Bakanlıklara verilecek yeni vazifelerin yanı sıra, çocukların ve gençlerimizin eğitim ömründen kopmaması için yükseköğrenim seviyesi dâhil olmak üzere yeni bir takviye sağlamaktadır. Teklif, sarsıntı bölgesindeki tarihi ve kültürel varlıkların korunması için sit alanlarına özel düzenlemeler getirmekte, tarihi mirasın korunması ismine yeni mali takviyeler içermektedir. Teklif, zelzele nedeniyle yapılan ihalelerin şeffaf bir formda gerçekleştirilmesini sağlamaya yönelik düzenlemeler içermektedir.”
58 UNSURLUK TEKLİF
Toplam 58 unsurdan oluşan kanun teklifi ile yapılacak düzenlemelerden kimileri şöyle sıralandı:
• Sarsıntıda konutu yıkılan ya da ağır ve orta hasar gören vatandaşların tek konutu bedelsiz olarak devlet tarafından yapılacak.
• Meskenleri yıkılmış çiftçilere, çağdaş tip mesken, ahır ve ağılları ile bakıcı konutları bedelsiz verilecek
• Sarsıntıda meskeni yıkılanlara kalıcı konutu teslim edilinceye kadar, kiracılara iki yıl mühletle kira yardımı yapılacak
• İkamet edebileceği bir konutu bulunmayan kiracı pozisyonundaki depremzedeler için de devletin konut yapabilecek
• Sarsıntı bölgesinde güçlendirilebileceği teknik olarak belirlenen yapılar için hak sahiplerine uygun şartlı uzun vadeli finansman dayanağı verilecek
• Sarsıntı nedeniyle inşa edilecek konut, işyeri ve altyapı ile gibisi işlere ait ihaleler şeffaf bir formda yapılacak, gerçekleşmeleri belirli aralıklarla kamuoyuna açıklanacak
• Konutu ve/veya işyeri yıkılan ya da yıkılacak olanların su ve telefon borçları silinecek
• İşini ve gelirini kaybettikleri için ödeme gücü kalmayan depremzede vatandaşların kredi kartı ve tüketici kredisi borçlarının belirli bir kısmı silinecek
• Bölgedeki ziraî üretimin canlandırılması için muhakkak bir müddet mazot da dahil ziraî girdi takviyesi verilecek, çiftçilerin Ziraat Bankası ve tarım kredi kooperatiflerine olan ziraî kredi borçları silinecek
• Küçük işletmelere ve esnafa yapacakları yeni yatırımlar için kamu bankalarından uzun vadeli finansman dayanağı sağlanacak
• İkameti sarsıntı bölgesinde bulunan yükseköğrenim öğrencilerine burs ve fiyatsız barınma hakkı verilecek
• Zelzele bölgesindeki vatandaşların kamuya ve kamu kurumu niteliğindeki kuruluşlara olan borçlarının bir kısmı silinecek, bir kısmı da ertelenecek, vergi istisnaları getirilecek
• Zelzele nedeniyle tarım toprağı kullanılamaz hale gelenlere Hazineye ilişkin tarım yerleri bedelsiz olarak kiralanacak
• Zelzele bölgesindeki bebekler için ailelerine bir yaşına kadar mama, süt ve bebek bezi takviyesi verilecek
• Zelzelede meskeni yıkılanların satın alacakları birinci konut harç ve KDV’den istisna tutulacak.
• Sarsıntı bölgesindeki belediyelerin vilayetler bankasına olan borçları terkin edilecek, sarsıntı nedeniyle belediyelerin artacak kredi talebini karşılamak gayesiyle Vilayetler bankasının sermayesi 90 milyar liraya çıkarılacak
• Sarsıntıda yaralanan yahut sakat kalanlara gereksinim duydukları her türlü protez ve güzelleştirici araçların bedelsiz sağlanacak
• Sarsıntılar nedeniyle, malul kalan sigortalı yahut iştirakçiler ile ölen sigortalı yahut iştirakçilerin hak sahiplerine prim yahut kesenek ödeme mühleti aranmaksızın, SGK tarafından aylık bağlanacak
• İşyeri yıkıldığı için işsiz kalan esnafa Esnaf Ahilik Sandığından işsizlik ödeneği verilecek
• Zelzelede ağır hasar görerek kullanılmaz hale gelen taşıtların hurdaya çıkarılması halinde, sahiplerine birebir cins taşıtı ÖTV’siz satın alma hakkı sağlanacak.” (DUVAR)