Gündem Fethiye (Muğla İGFA) – Muğla’nın Fethiye ilçesine bağlı Yeşilüzümlü Mahallesi’nde Eti Elektrometalurji A.Ş tarafından yapılmak istenen Krom Konsantre Tesisi projesi için 4 Mart 2022 tarihinde Çevresel Tesir Değerlendirmesi (ÇED) süreci başlatıldı. Bu kapsamda hazırlanan Proje Tanıtım Belgesi ise Muğla Valiliği tarafında uygun bulunarak projeye 3 Ağustos 2022 tarihinde “Çevresel Tesir Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı verildi. Proje kapsamında, şirketin ruhsat alanındaki krom ocaklarında üretilen krom cevherinin kırma-eleme metodu ile zenginleştirilmesi planlandı.
Yeşilüzümlü halkı ise eksik olarak hazırlandığını söyledikleri proje tanırım belgesi üzerinden verilen “ÇED gerekli değildir” kararına karşı Muğla Valiliği’ne dava açtı. Dava sürecinde uzman keşfi yapıldı ve rapor düzenlendi. Rapor sonrasından ise Muğla 2. Yönetim Mahkemesi’nde dün (15 Ocak) ise davanın duruşması görüldü. Gündem Fethiye muhabirleri duruşmayı izleyenler ortasında yer aldı. Duruşmaya taraf avukatları ile Yeşilüzümlü ve etrafında yaşayan yurttaşlar katıldı. 10.14’te başlayan duruşma yaklaşık 11 dakika sürdü ve 10.25’te sona erdi.
Duruşmada birinci kelamı yurttaşların vekili Avukat Bora Sarıca aldı. Sarıca öncelikle haklarını aramak için müracaat yaptıklarını ve kendilerinden daha fazla imkana sahip olan Eti Elektrometalurji A.Ş. ile eşit kaidelerde lakin mahkemede var olabildiklerini vurgulayarak başladı.
“KARARIN İPTAL EDİLMESİ İÇİN YETERLİ”
Dava kapsamında düzenlenen eksper raporuna değinen Sarıca, raporun bu türlü bir işletmenin neden yapılamayacağını ortaya koyduğunu lisana getirdi ve hukukta ihtiyat unsuruna işaret etti. Raporun işletmenin su kaynaklarına olumsuz istikamette tesir edeceğini belirttiğini, yalnızca bu unsurun bile ihtiyat unsuruna dayanarak kararın iptal edilmesi için kâfi olacağını söyledi.
Diğer yandan, proje tanıtım belgesinin özensiz biçimde hazırlanmış olduğunu söyleyen Sarıca, yaklaşık 20 yıldır etraf hukuku alanında deneyiminin bulunduğunu, bu tıp belgelere dayanılarak verilmiş ÇED gerekli değildir kararlarına karşı açılan davalarda kararların iptal edildiğini gözlemlediğini aktardı.
Bölgede ekolojik tarım ve turizmin değerli olduğunu; üzüm, mantar, bal üretimin ekonomik pahasını bulunduğunu ve devlet kurumları tarafında da bölgenin korunduğunu ve yatırım yapıldığını anlatan Sarıca tüm bunları kroma feda edilmek istendiğini söyledi.
Devlet kurumlarının verdiği kararlarda birlik unsurunu hatırlattı. Bir kurumun verdiği kararın oburuyla uyumlu olması gerektiğini lisana getiren Sarıca krom tesisinin birlik unsuruna muhalif olacağını söyledi. Şirketin kâfi imkanlara sahip olduğunu bu nedenle kâfi ve yanlışsız bir rapor hazırlaması gerektiğini lisana getirdi.
Muğla Valiliği vekilleri ise gerekli kurumlar ile yazışmaların yapıldığını, gerekli görüşlerin alındığını söyledi. Valilik avukatı eksper raporunun da ÇED gerekli değildir kararını doğrular nitelikte olduğunu öne sürdü.
Bir öteki Muğla Valiliği vekili Avukat Tutku Eryıldız da eksper raporunda işletmenin su kaynaklarına ziyan vereceğinin söylenmediği ancak proje tanıtım belgesinde su kaynaklarına tesir hakkında kâfi bilginin olmadığının söylendiğini lisana getirdi. ÇED gerekli değildir kararının ön müsaade niteliğinde olduğunu, süreç içinde gerekli müsaadelerin alınacağını ve hazırlıkların yapılacağını belirtti.
“BÜTÜNÜN FAYDASINA OLMAZ”
Son olarak kelam alan Yeşilüzümlü’de yaşayan yurttaşlardan ve tıpkı vakitte davacılardan olan Dağ Taş Aş Bizim Platformu Gönüllüsü Zeynep Ebru Aksoy ise uzman raporunda yedi eksperden dördünün uygun görüşü belirttiğini ancak tesisi ile ilgisiz branşlardan uzmanların bu türlü bir görüş verdiğine dikkat çekti.
Proje tanıtım belgesinin ise ciddiyet gerektiren kolay yanlışlarla dolu olduğunu belirtti. Evrakın sadece mevzuata uygunluğu üzerinden değerlendirilemeyeceğini, bütünlüklü kalkınma gerektiren bahislerin daha fazla ciddiyetle ele alınması gerektiğini lisana getirdi. Örneğin turizm konusuna proje tanıtım evrakında hiç yer verilmediğine dikkat çekti.
Kalkınmaya karşı olmadıklarını lisana getiren Aksoy, kalkınmayı sağlayan kollardan birinin başka tüm kolları yok etmesi durumu ile karşı karşıya olduklarını, bu durumun ise bütünün değil tek bir şirketin faydasına olacağını söyledi.
Bölgede bal ormanları, Türkiye’nin öteki bir yerinde var olmayan Muğla arısının varlığına dikkat çeken Aksoy, hepsinin kaybedilmesi riski ile karşı karşıya olunduğunu lisana getirdi. Bu yüzden de ÇED sürecinin işletilmesi gerektiğini, gerekli tüm kurumlardan görüşlerin alınması gerektiğini söyledi.