‘Binalar bırakın yıkılmayı ya hasar almıyor ya da çok az alıyor’
İnşaat mühendislerinin şartnameye nazaran tasarım yaptığını söyleyen Prof. Dr. Dönmez, yapılarda belirli ölçüde perdeyi zarurî tutan ‘Şili formülü’nün kıymetini vurguladı. Can kayıplarını önlemesinin yanı sıra inşaat maliyetlerinde de bir sigorta olarak kabul edilebilecek bu formülün uygulanması gerektiğini anlatan Prof. Dr. Dönmez, kelamlarına şöyle devam etti: “Mühendisin tercihine nazaran performansı değişiyor. Şartname bu mevzuda açık. Uzmanlaşmaya sahip olmayan mühendisler bir reçete uygular. Yapılar şartnameye nazaran hayat kurtardı lakin kelam konusu bölgede 131 binayı kaybettik. İnsanlarda oluşan psikoloji ve ulusal servet kaybını da düşünmek gerekiyor. ‘Şili formülü’nü uygulamak yapı maliyetlerini yüzde 5-10 civarında arttıracaktır fakat kayıplarımızı düşündüğünüzde bu formül bir sigorta olabilirdi. ‘Şili formülü’, binanın güçlendirilmesinde, binaya perde eklenmesi biçiminde uygulanıyor. ‘Şili formülü’nün aslı da buna dayanıyor. Yani dolgu duvarlar, beton duvar haline getiriliyor. Bu formül uygulandığında binalar bırakın yıkılmayı ya hasar almıyor ya da çok az alıyor. Kayıp azalıyor. TOKİ yapılarının âlâ performans gösterdiği söyleniyor. Bunun da nedeni tünel kalıp kullanımıdır, yani bu binalarda ağır ölçüde perde duvar var demektir. Perde duvar kullanımı kural koşulabilir. Gerçek uygulanırsa bu yeni yapılan binaların performansını çok âlâ hale getirir.”
Yasal düzenleme ihtiyacı
Üniversitelerde sarsıntı tasarımı yapacak mühendislerin uzmanlaşmasına yol açacak bir düzenleme gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Dönmez, İYTE olarak eğitim planında sonlu da olsa bir değişiklik yapabileceklerini lisana getirdi. Uzmanlaşmış mühendislere gereksinim duyulduğunu belirten Prof. Dr. Dönmez, “İnşaat mühendislerinin yetkilerinin uzmanlaşabildiği bahislere nazaran tanımlanması konusunda bir yasal düzenleme gerekiyor. 20 yıldır bunun hengamesini veriyoruz. İnşaat mühendisleri odası ve üniversiteler büyük gayret gösterdi fakat hayata geçirilmedi. Yasal düzenleme olmadan eğitimin kendi kendini bu duruma adapte edebilmesi öbür muhtaçlıklar sebebiyle mümkün değil. Her mühendise bu yetki verilemez. Bilgiyi elde edip, deneyim kazandıktan sonra sarsıntıya karşı dizaynların yapılması için müsaade verilmesi gerekiyor” sözlerini kullandı.