BM İnsan Hakları Kurulu Özel Raportörü Tomoya Obokata, “etnik, dinî ve dilsel azınlıklara mensup bireyleri etkileyen çağdaş kölelik” üzerine bir rapor hazırladı.
Birleşmiş Milletler (BM) Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki kimi ihlallerin “insanlığa karşı suç” olabileceğini ve Arakanlı Müslüman bayanların “güvenlik güçlerinin, sistematik cinsel şiddetine” uğradığını bildirdi.
BM İnsan Hakları Kurulu Özel Raportörü Tomoya Obokata, “etnik, dinî ve dilsel azınlıklara mensup bireyleri etkileyen çağdaş kölelik” üzerine bir rapor hazırladı. Çağdaş kölelik konusunda çalışmalar yürüten Obokata, çağdaş köleliğin dünya çapında yaygın bir biçimde uygulandığına dikkati çekti.
Modern köleliğin neden ve sonuçlarının da ele alındığı raporda, bilhassa azınlıklara yönelik olmak üzere klasik köleliğin Afrika’nın Sahel bölgesindeki Moritanya, Mali ve Nijer’de görüldüğü belirtildi.
Raporda, köleliğin çağdaş formlarından çocuk işçiliğinin, tüm dünyada en berbat haliyle var olduğu vurgulandı. Rapora nazaran çocukların, Asya, Pasifik, Orta Doğu, Amerika ve Avrupa’daki yüzde 4 ila 6’sı, Afrika’da yüzde 21,6’sı, Sahraaltı Afrika’da yüzde 23,9’u çocuk personel pozisyonunda.
BAĞIMSIZ İNCELEME ÇAĞRISI
Raporda, mağdur ve hükümet açıklamaları da dahil birçok kaynaktan ulaşılan bilgilerin bağımsız değerlendirilmelerine dayanılarak “Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde Uygur Türkleri, Kazak ve öteki etnik azınlıkların tarım ve imalat üzere bölümlerde zorla çalıştırıldığı sonucuna varmanın uygun olduğu” tabir edildi.
Çin’in iki farklı sistem kullandığına işaret edilen raporda, bunlardan birinde, mesleksel marifet eğitim ve öğretim için azınlıkların alıkonulduğu ve ardından işe yerleştirildiği belirtildi. Öteki sistemin de tarım emekçilerinin diğer işlere taşındığı personel programı yoluyla fakirliğin azaltılması olduğu tabir edildi.
Çoğu durumda kelam konusu işlerin istenmediğine dikkati çekilen raporda, çalışanların çok kontrole, makus ömür ve çalışma şartlarına, hareket kısıtlamasına, tehditlere, fizikî yahut cinsel şiddete ve başka insanlık dışı ve aşağılayıcı muamelelere maruz kaldığı vurgulandı.
Raporda, “Bazı durumlar, insanlığa karşı kabahat olan kölelik olabiliyor ki bu durumun daha bağımsız biçimde incelenmesi gerekiyor” değerlendirmesinde bulunuldu.
ÇİN’DEN TEPKİ
Diğer yandan, Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Vınbin rapora reaksiyon gösterdi. Vang, Raportör Obokata’nın, ABD, kimi Batı ülkeleri ve Çin aksisi güçlerin Sincan hakkında yaydığı palavralara ve dezenformasyonlara inanmayı seçtiğini söyledi.
Obokata’nın Çin’e iftira atmak ve karalamak için özel raportör olarak misyonunu berbata kullandığını ve Çin zıddı güçlere siyasi bir araç üzere hizmet ettiğini kaydeden Vang, “Çin bunu şiddetle kınıyor. Sincan’da hiçbir vakit zorla çalıştırma olmadı” dedi. Vang, Çin’in, tüm etnik kümelerden çalışanların iş arama, ekonomik ve toplumsal hayata katılma haklarını ve çıkarlarını koruduğunu savundu.
‘ZORLA EVLİLİK DE ÇAĞDAŞ KÖLELİK’
Raporda, azınlıkların Latin Amerika’da da zorla çalıştırıldığı bilgisi paylaşıldı. Çocuk yaşta yahut zorla evlilikle cinsel köleliğin de çağdaş kölelik olarak ele alındığı raporda, Avrupa’nın güneydoğusunda, 20-24 yaşlarındaki Roman bayanların yarısının 18 yaşından evvel evlendiği belirtildi.
İngiltere’deki resmi bilgilere atıfta bulunulan raporda, ülkede başta Pakistan olmak üzere Afganistan, Bangladeş, Hindistan ve Somali üzere ülkelerle irtibatlı zorla evlilikler olduğuna dikkat çekildi.
Raporda ayrıyeten Irak’ta 2014’de terör örgütü IŞİD mensuplarının en az 6 bin 500 Yezidi bayanı esir aldığı söz edildi. IŞİD’lilerin bu bayanlara karşı tecavüzü bir savaş silahı olarak kullandığının altı çizilen raporda, günümüzde yaklaşık 2 bin 800 bayan ve kızın hala esir yahut kayıp olduğu vurgulandı.
Raporda, Myanmar’da Arakanlı Müslüman (Rohingya) bayanlar için de “ülkenin güvenlik güçlerinin, savaş kabahati yahut insanlığa karşı kabahat olarak sayılabilecek sistematik cinsel şiddetine uğruyor” sözü kullanıldı. (AA)