Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 20 Aralık 2021 tarihinde açıklanan iktisat manifestosunun üzerinden bir yıl geçti. Türkiye iktisadını faiz-döviz kıskacında tutarak rant peşinde koşanların, piyasalarda oluşturduğu panik havasını dağıtan Kur Muhafazalı Hesap uygulaması, Türkiye İktisat Modeli’nin en değerli kaldıracı oldu. Vatandaşların ve işletmelerin sahip çıktığı kur muhafazalı uygulaması sayesinde TL’ye inanç geldi, finans piyasaları istikrara kavuştu.
VATANDAŞ SAHİP ÇIKTI
Türkiye iktisadı için milat sayılan Kur Muhafazalı Mevduat (KKM), kısa müddette vatandaşlardan büyük ilgisiyle karşılaştı. Birikim sahiplerini dolar ve avro üzere yabancı paralardaki yükseliş riskine karşı muhafazayı garantileyen kur muhafazalı uygulamasını tercih eden 2,1 milyon kişi, yaklaşık 1 trilyon 470 milyar lirasını burada kıymetlendirdi. Kararların çabucak ertesinde ellerindeki dövizi bozdular vatandaşlar, bankalara akın ederek paralarını kur muhafazalı hesaplara yatırdı.
1 YILDA 30 KURUŞ ARTTI
20 Aralık 2021 akşamı 18 lira 36 kuruş ile tepeyi gören dolar saatler içerisinde 13-14 lira bandına indi. Ve birkaç gün içinde 11 liralara kadar geriledi. Ortadan geçen bir yılda yüksek enflasyon ortamına karşın doların TL karşısındaki paha artışı bu yıl yüzde 10 ile sonlu kaldı. Erdoğan’ın Kur Muhafazalı hesap duyurusu yaptığı güne nazaran doların TL karşısındaki kıymeti yalnızca 30 kuruş artış oldu. Ortadan geçen bir yılda dolar 18,36 liradan 18,65 liraya yükseldi.
KOBİLER KREDİYE KOŞTU
Alınan kararların akabinde geçen 1 yıllık vakit zarfında istihdamda da olumlu gelişmeler yaşandı. Geçen yıl ekim ayı prestijiyle yüzde 11,2 olan işsizlik oranı bu yıl yüzde 10’a geriledi. Tıpkı periyotta çalışan sayısı 29 milyon 581 şahıstan 31 milyon 300 bin şahsa iş gücüne iştirak da 33 milyon 2091 binden 34 milyon 734 bin şahsa çıktı.
Yeni İktisat Modeli olarak isimlendirilen ve odağında ‘yatırım, istihdam, üretim, ihracat, cari fazla’ maksadı olan kararlar kredilerde de olumlu hava estirdi. Kararların devreye girmesiyle yatırım ve üretime odaklanan AK Parti hükümeti, kamu bankaları üzerinde sanayicilere düşük kredi faizleri verdi. Bu sayede son 1 yılda ticari krediler 3,6 trilyon liradan 5,9 trilyon liraya çıktı. Bu periyotta KOBİ’lerin yatırım için aldığı kredilerde patlama yaşandı. Geçen yıl aralık ayında 1 trilyon 44 milyar liralık kredi alan KOBİ’ler ortadan geçen 1 yılda bu sayısı 1,9 trilyon liraya yükseltti.
REZERVLER YÜKSELDİ
Ekonomide yaşanan olumlu hava Merkez Bankası siyaset faizlerine de yansıdı. 20 Aralık 2021 kararlarından sonra Merkez Bankası son 1 yıl içinde siyaset faizini 5 puan indirerek yüzde 14’ten yüzde 9’a çekti. Merkez Bankası’nın açıkladığı Liralaşma siyasetleri hem ticari hem de tüketici kredileri faizlerinin gerilemesine yol açtı. Ayrıyeten Merkez Bankası rezervleri güçlendi. Son 1 yılda Merkez Bankası’nın rezervleri 17,8 milyar dolar arttı ve 110 milyar 925 milyon dolardan 128 milyar 764 milyon dolara çıktı. Birebir periyotta altın rezervleri de 38.3 milyar dolardan 43.9 milyar dolara yükseldi.
BORSADA REKORLAR KIRILDI
Sadece para piyasalarında değil, olumlu rüzgar ihracata da yansıdı. O denli ki geçen yıl ocak-kasım devirde 202 milyar 981 milyon dolar olan ihracat, bu yılın birebir periyodunda yüzde 13,9’lık artışla 231 miyar 248 milyon dolara yükseldi. Türkiye, 2022 sonu için hedeflenen 250 milyar dolarlık rekor ihracatı da rahatlıkla yakalayacak. Türkiye İktisat Modeli ile birlikte Borsa İstanbul’da rekor üzerine rekor kırıldı. 20 Aralık 2021’de 2 bin 56 puandan kapanan endeks bugün 5 bin 300 puanın üzerine çıktı. Borsa İstanbul Endeksi’nde 1 yılda 2,6 kat artış yaşandı.
FAİZLER 14 PUAN GERİLEDİ
‘Finansal istikrarı güçlendirdi’
Kur Muhafazalı Mevudat (KKM) sistemi uygulaması 1 yılını tamamladı. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, bu yıl 91.6 milyar lira dayanak ödemesi gerçekleştirilen KKM’nin maliyetini şeffaflıkla paylaşmaya devam ettiklerini söyledi. Nebati, “Sınırlı maliyetine kıyasla öngörülebilirliğin artmasına ve enflasyonda düşüş eğiliminin hızlanmasına dayanak olan KKM’nin maliyetinin ilerleyen periyotta de sonlu kalacağını öngörüyoruz” dedi. Global ve bölgesel zorlukların kıymetli ölçüde arttığı 2022 yılında KKM uygulamasının, finansal istikrarın güçlendirilmesine, döviz talebinin sonlandırılmasına ve TL mevduatın vadesinin uzamasına kıymetli katkılar sağladığını kaydeden Nebati, “KKM tıpkı vakitte makroekonomik dengelerimize de olumlu katkı yaptı ve ekonomik aktivitenin sağlam temeller üzerinde büyümesinde kıymetli rol oynadı. Kurlarda seyrin istikrar kazanmasıyla enflasyonun daha da hızlanmasının önüne geçtik, hatta düşüş trendine girmesini sağladık” dedi.