İrlanda Dışişleri Bakanı Simon Coveney, “(İrlanda’nın mümkün NATO üyeliği başvurusu) Bunun kısa vadede gerçekleşebileceğini düşünmüyorum. Su anki durumumuzun İrlanda’nın askeri tertiplere karşı koruduğu bağlı olmama ve tarafsızlık prensibine uyumlu olduğunu düşünüyorum” dedi.
‘Askeri tertiplere karşı bağlantısızlık durumumuzu koruyacağız’
Coveney, İrlanda’nın NATO’ya üyelik başvurusu yapan ülkeleri takip edip etmeyeceğine ait soruya şu cevabı verdi: “(İrlanda’nın mümkün NATO üyeliği başvurusu) Bunun kısa vadede gerçekleşebileceğini düşünmüyorum. Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılmak için başvurduklarını görüyoruz. İstekleri buysa umarım başarırlar. AB’ye üye olmalarına karşılık NATO’ya üye olmayan 4 ülke bulunuyor; İrlanda, Avusturya, Malta ve Kıbrıs. İrlanda olarak şu anda odak noktamızın, kendi savunma ve güvenlik kapasitesi alanlarındaki yatırımımızı artırmak olduğunu düşünüyorum. Başka AB üyesi ülkelerle bu alanlardaki iş birliğimizi artıracağız. Lakin şu anki durumumuzun İrlanda’nın askeri tertiplere karşı koruduğu bağlı olmama ve tarafsızlık prensibine uyumlu olduğunu düşünüyorum. Askeri tertiplere karşı bağlantısızlık durumumuzu koruyacağız.”
‘İngilizlerin ‘Kuzey İrlanda Protokolü’nü tek taraflı değiştiren yasa teklifi yasa dışı’
Coveney, geçen hafta İngiliz Hükümeti tarafından alınan “Kuzey İrlanda Protokolü” hakkındaki kararı “hukuki olarak illegal” olarak nitelendirirken, kararın İrlanda, AB ve hatta ABD tarafından reaksiyonla karşılandığını söyledi. İngiliz hükümeti, Birleşik Krallık’ın kesimi olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ortasındaki ticareti düzenleyen Kuzey İrlanda Protokolü’nün tek taraflı değiştirilmesini öngören yasa tasarısını geçen hafta parlamentoya sunmuştu.
Coveney, İngiliz hükümetinin yasa teklifine ait olarak, “İngiliz hükümetinin teklifinin ‘yasa dışı’ olduğunu söyleyebilirim. Memleketler arası hukuka nazaran yalnızca birkaç yıl evvel imzaladıkları memleketler arası bir mutabakatın kıymetli ögelerini bir kenara bırakmayı teklif ediyorlar. Bence bunu yapmayı seçmeleri çok üzücü. İngiliz hükümetinin kendi siyasi ve iç sebepleriyle memleketler arası hukuku kasıtlı olarak ihlal etmesinin, dünyanın geri kalanına verilen çok makus bir işaret olduğunu düşünüyorum” dedi.
‘O günlere dönmek istemeyiz’
Katolikler, İngiltere ile birlik yanlısı Protestanlar ortasındaki savaşı sona erdiren Belfast Mutabakatı’na referans veren Coveney, “25 yıl evvelki barış mutabakatından bu yana İrlanda adasının kuzeyi ve güneyi ortasında fiziki bir kara sonu bulunmuyor, tekrar o günlere dönmek istemeyiz” biçiminde konuştu.
‘İrlanda ve Kuzey İrlanda’nın birleşmesi önceliklerimiz ortasında bulunmuyor’
İrlanda’nın Kuzey İrlanda ile birleşme ihtimaline ait soru üzerine Coveney, kısa vadede kendisinin İrlanda ve İngiltere ortasında yıpranan bağlantıların onarılmasına konsantre olduğunu vurgulayarak, orta ve uzun vadede hususun Kuzey İrlanda’daki insanların tercihleri doğrultusunda tekrar tartışılmaya açılmasının ‘meşru’ olacağını söyledi. Coveney mevzuyla ilgili olarak “Kuzey İrlanda’da çoğunluk Kuzey İrlanda’nın anayasal statüsünü değiştirmek isterse, o vakit insanların oy kullanması için bir referandum düzenlenebilir. Benim şu anki önceliklerimin, Brexit ile ilgili ortaya çıkan problemleri çözmek, Kuzey İrlanda’daki topluluklar ve siyasi önderler ortasındaki itimadı tekrar inşa etmeye çalışmak, Dublin ve Londra ortasındaki inancı yine inşa etmeye çalışmak olduğunu söyleyebilirim” dedi.
‘Türkiye ve İrlanda’nın potansiyeli bu ölçünün çok üstünde’
Türkiye ile İrlanda’nın ticaret hacminin 2021’de 1.7 milyar dolarla tarihindeki en yüksek düzeye yükseldiğine işaret eden Coveney, fakat tarafların sahip olduğu potansiyelin bu ölçünün çok üzerinde olduğunu vurguladı. İrlandalıların tatil için en çok tercih ettikleri 5. ülkenin Türkiye olduğunu aktaran Coveney, ticaretin yanı sıra öğrenci değişimi, üniversiteler ortası ortak araştırma programları üzere alanları da kapsayan iş birliğinin her iki ülke için de epey yararlı olacağı değerlendirmesinde bulundu.
Coveney, Türkiye’nin gelecek periyotta Avrupa Birliği (AB) ile olan bağlarında gelişme kaydedilebileceğini belirterek epeyce istikrarsız ve çatışmaların görüldüğü bir devirde iş birliğinin problemlerin tahlilinde çok ehemmiyet taşıdığını söyledi.