Hepsiexpress’in taşeronu olarak çalışan ‘Kadın Ustalar Proje Yönetimi ve Yazılım Hizmetleri Limited Şirketi’ kadın istihdamını artırmak için projeler üretme iddiasıyla kendisini tanımlıyor. Ancak söz konusu şirketin bünyesinde çalışan işçi kadınlar, yaklaşık 3 aydır maaş alamadıklarını öne sürdü. Taşeron şirkette çalışan kadınlar sipariş toplayıcılığı ve kuryelik yapıyor. İşçi kadınlar, maaşlarının ‘Kadın Ustalar’ şirketi tarafından ödenmediğini söyledi. Yurt genelinde eylem yapan işçi kadınlar, Hepsiexpress’in de sorumluluğuna işaret ediyor, haklarını istiyor.
Cumhuriyet’e konuşan ve sipariş toplayıcısı olarak çalışan Gaye Deniz, “Hepsiexpress paramızı veriyor ancak taşeron firma vermiyor. Kadın Ustalar firması da diyor ki ‘ödeme yapıldı ancak size ödeme yapamadık’. Hepsiexpress de bizim primlerimizi yatırmadı. Ne kadar uğraşsak da paramızı vermiyorlar ve bekliyoruz diyorlar. Kadın Ustalar’ın sahibine ulaştık ancak bizi engelledi” dedi. Avukata verecek param bile yok diyen Deniz, “Ekonomik olarak çok kötü durumdayım. Evime ekmek alacak durumum bile yok. 2 aydır maaş alamıyorum ve iş görüşmesine bile gidemiyorum çünkü para lazım. Çevreden yardım borç alıp gidiyorum. 3 tane kardeşime bakmam gerekiyor. Bana bu durum için avukata git diyorlar. Ancak avukata gidecek param yok. Karda kışta 10 saat boyunca bekleyerek çalıştığım zamanlar oldu. Bize günah değil mi? Ben hakkımı istiyorum fazlasını değil” ifadelerini kullandı.
‘MAAŞ ALAMADIĞIM İÇİN GÜNLÜK İŞLERE GİDİYORUM’
Maaşını alamayan işçilerden Zeycan Şener ise, “Kadın Ustalar’da çalışıyorduk. Yaklaşık 1 senedir oradaydım. İlk aylar düzenli maaşlarımızı aldık ancak sonrasında alamadık. Şu anda şirket anlaşmayı bitirdiğini söyledi, tazminatlarımızı verdiğini söyledi ama Kadın Ustalar paranın kendilerine ulaşmadığını söylüyor. Paramızın yatması için çaba gösteriyoruz” dedi. Çocuğunun mama parasını çıkarabilmek için günlük işlere gittiğini vurgulayan Şener, “Broşür dağıtarak günlük paramı çıkarmaya çalışıyorum. Çocuğumun bezini mamasını alabilmek için. Mecburen günlük işlere gidiyorum. Ne yapacağımı bilmiyorum açıkcası” diye konuştu. Kadın Ustalar yetkililerine iddiaları sorduğumuzda ise ödeme yapacaklarını ancak zaman veremediklerini söyledi.
‘CİNSİYETÇİ BULUYORUM’
İşçi Sağlığı ve Güvenliği (İSİG) Meclisi’nden akademisyen Aslı Odman ise, “Kendine ‘sosyal şirket’ gibi kamu yararınaymış gibi bir vitrin kurmuş olsa da, kar amaçlı ticari bir şirket. Bir yandan ‘işin cinsiyeti olmaz’ marka şiarlarını da, çalışma hayatının yapısal cinsiyetçi hali yokmuş farz ettiği için de ayrıca cinsiyetçi buluyorum. Şirket amaçlarını ‘kamu faydası, toplumsal cinsiyet eşitliği’ çerçevesine yerleştirdiği için Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)’ndan kamu kaynakları ile eğitim kaynakları kullanmış. Muhtemelen buna dair başka fonlar da edinmiş olabilir’ dedi. İşçi hakları ihlali var diyen Odman, “Sorun Kadın Ustalar Şirketi aylardır bu ücretleri de işten çıkanların birikmiş haklarını da ödemedi. Ama Pickygo ve Deliverygo adlı Hollanda menşeili kurye ve market içi ürün derleme işi yapan iki şirketi Türkiye’ye getirecek yatırımı yapacak finans güçleri oldu. Bu alanda açıkça bir işçi hakları ihlali var” diye konuştu.
‘İŞÇİ SAĞLIĞI SORUNLARI VAR’
Odman söz konusu projenin yapısal ve mekansal sorunlarına da değindi. Odman, “Burada her taşeronluk ilişkisinde olduğu gibi taşeron ilişkilerin yapısal olarak maruz kaldığı işçi sağlığı sorunları da belirgin. Kadrolu market işçilerine göre tasarlanmış mekanda, ‘Kadın Ustalar’ işçilerinin kış, ayaz, sıcakta oturacak yeri yok. Tamamen müşterinin çevrimiçi akışına bağlı olarak düzensiz bir çalışma ritmi var’ dedi. Odman sözlerini şu şekilde noktaladı: “Hepsiexpress’in kurduğu altişverenlik ilişkisinin İş Kanunu’nun ikinci maddesine göre hileli olma ihtimalinin de olduğunu düşünüyorum. Bir şirketin ana iş tanımındaki işi alt işverene vermesi yasak. Bir E-ticaret firması, aplikasyona düşen e-siparişlerin marketten derlenmesi onun asıl işi değildir de nedir ki?’