Basın tarihi bu hafta Cumhuriyet Bayramı’nın 101. yıldönümüne rastladı.
Cumhuriyet Bayramlarında daha evvel yazdıklarımızı merak ettim… Bütün yazıları taradım.
20 yıl içinde nereden nereye geldiğimizi göstermesi açısından farklı olabileceğini düşündüğüm 20 yıl evvelki bir yazıda karar kıldım.
“’Şimdi Herkes 2. Cumhuriyetçi’” başlıklı yazı şöyle başlıyor:
“İkinci Cumhuriyet son on yılın en çok tartışılan kavramlarından biri oldu ve siyasal terminolojiye esaslı formda yerleşti.
Ne var ki cumhuriyetin demokratikleşmesini amaçlayan bu kavram, bilhassa birinci başlarda statükonun hükümranları tarafından maksat olarak gösterildi.
Arşivlere baktığınızda kimin neler yazdığını, demokratikleşme isteğinin nasıl linç edilmeye uğraşıldığını görerek isterseniz hüzünlenebilir, isterseniz Türkiye’nin on yılda aldığı uzaklığa sevinebilirsiniz.”
* * *
Yazı sonra şöyle devam ediyor:
“İkinci Cumhuriyet, Türkiye’yi en azından ‘Cumhuriyet’le ‘demokrasi’ kavramlarının farklı şeyler olduğundan haberdar etti.
Bugün de ‘Cumhuriyet’le ‘demokrasi’ ortasındaki farkı bir çırpıda söyleme etabına gelmiş değiliz.
O basamağa gelmememize rağmen ‘İkinci Cumhuriyet’ kavramını gerçek ve gerçek manasıyla büyük basında birinci sefer Sabah, büyük ıslahatları hedefleyen Abdullah Gül‘ün hükümet programı ertesinde manşete çekti.
24 Kasım 2002’de demokratik ıslahatlara yönelik siyasi bir irade ‘İkinci Cumhuriyet gibi’ manşetiyle özetlendi.
Kavramın ikinci kere ulusal basına manşet olması ise son Cumhuriyet Bayramının ertesine rastladı.
Vatan Gazetesi, Avrupa Anayasası’nın imzalanması ertesinde, ‘Avrupa Cumhuriyeti’nin temeline harç koyduğumuzu’ kabulden hareketle ‘İkinci Cumhuriyet’ manşeti attı.
30 Ekim tarihli bu manşet, Vatan’ın dünkü Pazar Eki’nde daha pekiştirilip derinleştirilmişti.
Ekin birinci sayfasında ‘Bir vakitler haindiler… Artık İkinci Cumhuriyetçilik gözde’ spotu vardı.
İçeride ise, ‘Şimdi herkes İkinci Cumhuriyet’çi başlığı yer alıyordu.
Buket Aşçı’nın haberi öncelikle ‘İkinci Cumhuriyet’ tarifiyle başlıyordu:
‘1923 Cumhuriyeti’nin demokratik ve çoğulcu bir niteliği bulunmadığı, egemenliğin halka değil bürokrasiye ve orduya ilişkin olduğu, devletçi ekonomik anlayışın ‘bir soygun sistemine’ dönüştüğü tespitlerinden hareketle ortaya atılan, cumhuriyetin demokratikleşmesi ve siyasi sistemin yine yapılanması emelini İkinci Cumhuriyet’in kurulması olarak niteledi…’
‘İkinci Cumhuriyet’in’ amaçları de şöyle netleştiriliyordu:
> Rejimin bürokratik yapısının değiştirilmesi.
> Devletin ekonomik tartısının azaltılması.
> Şeffaflaşma.
> Vergi verenlerin vergilerinin nereye harcandığını denetleyebilecek hale gelmesi.
> Rejimin ordu vesayetinden arındırılması.
> Tüm toplumsal katmanların iştirakiyle devlet çatısının üretken ve demokrat olarak yine çatılması…”
* * *
Yazının son kısmı de 100 yıldır Cumhuriyet’in neden demokratikleşemediğini anlatıyor:
“İkinci Cumhuriyet kavramının bugün artık hayatımızın doğal bir kesimi haline gelmesi, ‘cumhuriyetin demokratikleşme’ ihtiyacının aciliyeti yanında AB sürecinin bu talebin doğruluğunu kanıtlamış olmasından da kaynaklanıyor.
AB süreci, cumhuriyeti demokratikleştirerek, İkinci Cumhuriyet’in kuruluşunu gerçekleştirmekte…
Hepimizin arzuladığı, sonuçta insanın özgür, varlıklı ve keyifli olduğu bir Türkiye.
Bunun için de Türkiye’nin öncelikle tarımını AB standartlarına taşıması gerekiyor.
Dört milyonu bilinmeyen işsiz, sekiz milyon insanın tarımda çalıştığı, üretimin ve verimliliğin çok yetersiz olduğu bir yapıyla cumhuriyet esaslı bir halde demokratikleşemez.
Çünkü demokrasi bireyin daima olarak ömür alanını özgürleştirip, zenginleştirmesini talep etmesiyle doğar, büyür ve gelişir.
‘İkinci Cumhuriyet’ rüştünü ispat etti ancak tam manasıyla şimdi hayata geçmedi… Endüstrileşmesini tamamlayamamış bir tarım ülkesi olmaktan tam manasıyla kurtulduğumuz ve kozmik demokrasinin tüm gereklerini yerine getirdiğimizde İkinci Cumhuriyet gerçekleşecek.”
* * *
Bu yazıdan tam 20 yıl sonra demokrasiden, hukuktan, AB standartlarından, ileri teknolojiyi hedefleyen bir eğitim ve üretim sisteminden büsbütün koptuğumuz için bataklığın yeterlice tabanına vurduk.
Bir bataklığın içinde “bataklığı kim yönetecek” diye dövüşmenin bir manası da bir sonucu da yok… Ne kadar dövüşürseniz dövüşün bataklık yine bataklık olarak kalıyor.
Cumhuriyeti demokratikleştirmeden biz bu sefaletten kurtulamayız.
Zaten kurtulamıyoruz da.
Ne yapılması gerektiğine dair reçete çok belli… Uygulayacak toplumsal ve siyasi iradeyi bekliyor.
Keşke o noktaya altından kalkılamaz bir krizle değil de toplumsal akılla varabilsek.
P24’ten alınmıştır.